Grootschalig project moet recycling van plastics aanjagen

Grootschalig project moet recycling van plastics aanjagen
De beelden van plastic flessen en verpakkingsmaterialen die in de oceanen drijven, zullen niemand zijn ontgaan. Regelmatig verschijnen goedbedoelde initiatieven om de oceanen schoner te maken in het nieuws, maar de hoeveelheid plastic blijft groeien en de schadelijke gevolgen worden steeds duidelijker zichtbaar. Onlangs startte een grootschalig project om de recycling van dit afval te versnellen.

De deskundigheid en ervaring van zo veel mogelijk partijen bundelen om een strak afgebakend deel van het plasticrecyclingprobleem te onderzoeken. Dat is de kern van de opzet van het project InRep (Integrated approach towards Recycling of Plastics). Uiteindelijk gaat het erom praktische oplossingen mogelijk te maken.
De onderzoeken binnen dit project richten zich alleen op het plastic van verpakkingen. "Natuurlijk, voor de recycling van plastic van tv’s, koelkasten, auto’s en noem maar op is ook onderzoek noodzakelijk”, zegt mede-initiatiefnemer Ronald Korstanje. "Maar vanwege de hoge urgentie kozen we voor onderzoek naar het plastic waarmee op dit moment de oceanen op grote schaal worden vervuild.”

Hanzehogeschool
Een van de instituten die deelnemen, is de Hanzehogeschool Groningen. "De hogeschool werkt vanuit het Kenniscentrum Biobased Economy mee aan de ontwikkeling van upcycling-technologieën”, zegt André Heeres, lector Biobased Chemie. "Een van onze missies om de Europese doelen voor 2050 te behalen, is het aanpakken van de grote hoeveelheid plastic in de oceanen. Die is terug te brengen door minder plastic te produceren, door het meerdere keren te gebruiken alvorens het weg te gooien en door recycling.”
Heeres legt uit in welke staat plastic kan zijn voordat het gerecycled wordt. "Soms kan een plastic product zonder meer opnieuw gebruikt worden. Bij andere plastic producten volstaat schoonmaken, voordat het hergebruikt kan worden. Mechanisch recyclebare producten kunnen door ze te vermalen of versmelten hun oorspronkelijke eigenschappen terugkrijgen. Tenslotte is er plastic dat alleen gerecycled kan worden door het tot op het niveau van chemicaliën te zuiveren.”

Schrijven op grijsbruin papier
De vermindering van de hoeveelheid plastic raakt dus veel partijen en de manier om het probleem aan te pakken hangt af van de staat van het afvalproduct. "Een geïntegreerde aanpak is dan ook noodzakelijk”, stelt Heeres. "Het gaat om efficiënt sorteren, schoonmaken en verwerken. En er moet een omschakeling plaatsvinden in de hoofden van de consumenten.”
"Een mooi voorbeeld van zo’n omschakeling is schrijfpapier”, vult Korstanje aan. "Een aantal jaren geleden was dat wit, het werd gebleekt. We gebruikten het een keer, gooiden het weg en daarna werd er opnieuw papier of karton van gemaakt. Maar dat was niet meer wit. In de jaren zeventig werd die grijsbruine kleur van papier een unique selling point. Vergelijk dat met plastic. Dat is nu verkrijgbaar als glimmend materiaal, in allerlei kleuren en al dan niet buigzaam.”
"Denk aan een flesje frisdrank. Wellicht is een dergelijk flesje na recycling dof en grijs. Wil de consument zo’n grijs flesje frisdank kopen, dan zal hij het materiaal moeten accepteren zoals het is. Dat is een belangrijke verandering. Die vraagt in de eerste fase om nieuwe wetgeving over de eisen die aan verpakkingsmateriaal worden gesteld en een veranderende consument. Die consument moet trouwens niet alleen het veranderde plastic omarmen, maar ook zijn weggooigedrag aanpassen.”

Technologisch, rendabel en energiebesparend
Het woord ‘integrated’ in het project InRep duidt dus op het belang van zowel technologische verbeteringen als maatschappelijke acceptatie. En meer. "Technologisch kan alles”, zegt Heeres. "Maar door met oplossingen te komen die economisch niet rendabel zijn of te veel energie kosten, schieten we onszelf in de voet. Die manieren worden door geen enkel bedrijf opgepakt of ze veroorzaken juist een nieuw klimaatprobleem.”
De geïntegreerde aanpak omvat het proces dat begint bij het inzamelen. "Er loopt op dit moment een project waarbij we onderzoeken welke beginstromen resulteren in bruikbare eindstromen”, vertelt Korstanje. "Die inzichten gebruiken we natuurlijk.” Na het inzamelen volgt het sorteren en wassen van het plastic. Dat is een belangrijke fase: "De manier waarop dit gebeurt, bepaalt wat je met het materiaal kunt. Is wassen voldoende of moeten we mechanisch of chemisch reinigen?”

Groots en complex
Om deze ambitieuze missie te laten slagen is er een consortium geformeerd zodat de deelnemers gezamenlijk de volgende stappen kunnen nemen. Er wordt vastgelegd wie wat doet, welk budget waarvoor beschikbaar is en hoe de communicatie wordt gevoerd. Want: "Om iets te bereiken, moeten we echt samenwerken,” stellen ze. "Dat is ook de reden waarom de overheid subsidie beschikbaar stelt voor een projecten als InRep”, zegt Heeres.
Het project wordt deels gefinancierd vanuit de regeling Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI), opgezet door de ministeries van EZK en LNV om de CO2-uitstoot in Nederland verder te verlagen door het stimuleren van innovatieve oplossingen. "Een bedrijf kan dit niet alleen. Intussen sijpelt het belang van de problematiek de laatste jaren de samenleving binnen, dankzij Greta Thunberg, Frans Timmerman en de beelden die verschijnen van de vervuiling van de oceanen. We pakken het nu echt breed aan.”
"Vanuit Brussel worden natuurlijk meer projecten opgepakt”, zegt Korstanje. "Maar een onderzoek met een omvang als dat van InRep was er nog niet. Dit is een complex onderzoek waaraan meer dan dertig partners deelnemen. We willen de witte vlekken die er nog zijn op dit gebied aanpakken, zoals het maken van gerecyclede plastics voor voedselverpakkingen.”

Meer informatie: www.ispt.eu/projects/inrep 

[Gepubliceerd in Recycling Magazine Benelux]